ÇOCUKLARDA KULAK ENFEKSİYONLARI
Akut otitis media olarak da adlandırılan kulak enfeksiyonları çocuklarda sık görülen bir sorundur. Bebeklerin yaklaşık dörtte biri bir yaşına kadar en az bir kulak enfeksiyonu geçirir. Kulak enfeksiyonları kulakta ağrıya, ateşe ve geçici işitme kaybına, iştahsızlık ve sinirlilik gibi genel belirtilere neden olabilir. Bazı çocuklar spesifik antibiyotik tedavisi olmadan iyileşir, ancak çoğu küçük bebek antimikrobiyal bir ajan kullanımından yararlanır. Erken yaşta kulak enfeksiyonu gelişen çocuklarda tekrarlayan kulak enfeksiyonları ve kalıcı orta kulak sıvısı olma olasılığı daha yüksek olabilir. Enfeksiyonlardan kaynaklanan komplikasyonlar için daha fazla risk altında olabilirler.
KULAK ENFEKSİYONU NEDİR?
Kulak enfeksiyonu akut otitis media (otitis = kulak, media = orta) olarak da bilinir. Otitis media orta kulağın enfeksiyonudur. Kulak enfeksiyonları en sık soğuk algınlığı veya grip gibi viral bir solunum yolu enfeksiyonundan sonra gelişir. Bu enfeksiyonlar burun ve boğazın mukoza zarlarının şişmesine neden olabilir ve burundaki bakterilerin temizlenmesi, burundaki bakteri miktarının artması gibi normal konak savunmalarını azaltabilir.
Viral solunum yolu enfeksiyonları da Östaki borusu fonksiyonunu bozabilir. Normal Östaki borusu fonksiyonu kulaktaki normal basıncı korumak için önemlidir. Bozulmuş Östaki borusu fonksiyonu orta kulaktaki basıncı değiştirir (uçakta uçarken olduğu gibi). Orta kulakta sıvı (efüzyon olarak adlandırılır) oluşabilir ve bakteriler ve virüsler ile orta kulakta iltihaplanma ile sonuçlanır. Artan basınç kulak zarının şişmesine neden olur, bu da küçük çocuklarda tipik ağrı ve huzursuzluk belirtilerine yol açar ve hatta kulak kanalında sıvı akmasına neden olur.
KULAK ENFEKSİYONU BELİRTİLERİ
Ergenlerde ve daha büyük çocuklarda kulak ağrısı ve geçici işitme kaybı olabilir. Bu belirtiler genellikle aniden ortaya çıkar.
Bebeklerde ve küçük çocuklarda, kulak enfeksiyonu belirtileri spesifik değildir. Bir kulak enfeksiyonu semptomlarının çoğu eşzamanlı viral solunum yolu enfeksiyonundan kaynaklanabilir. Bir kulak enfeksiyonunun belirtileri şunları içerebilir:
- Ateş (38°C’den yüksek)
- Kulağı çekme
- Sinirlilik veya huzursuz uyku
- Azalan aktivite
- İştahsızlık veya yemek yeme zorluğu
- Kusma veya ishal
- Dış kulaktan sıvı akma (otore denir)
KULAK ENFEKSİYONU TEŞHİSİ
Çocuğunuzun kulak iltihabı olduğundan şüpheleniyorsanız, çocuğun muayene edilip edilmeyeceği ve ne zaman muayene edilmesi gerektiği konusunda doktorunuzu arayın.
Muayene ağrılı olmasa da çoğu bebek ve çocuk kulaklarının muayenesinden hoşlanmaz. İşlemi kolaylaştırmak için çocuğunuzu kucağınıza tutun ve doktor çocuğun kulağının içine bakmak için bir alet (otoskop) kullanırken çocuğunuzun kollarına ve vücuduna sarılın. Doktorunuz, bir kulak enfeksiyonunun tipik özellikleri için kulak tamburuna (timpanik membran) bakarak çocuğunuzun kulak enfeksiyonu olup olmadığını anlayabilir.
KULAK ENFEKSİYONU TEDAVİSİ
- Bir kulak enfeksiyonunun tedavisi şunları içerebilir:
- Antibiyotik
- Ağrı ve ateşi tedavi etmek için ilaçlar
- Gözlem, genellikle dikkatli bekleme olarak adlandırılır
- Yukarıdakilerin bir kombinasyonu
Tedavi çocuğunuzun yaşına, önceki enfeksiyonların öyküsüne, hastalığın şiddetine ve alttaki tıbbi sorunlara göre bireyselleştirilmelidir.
Antibiyotikler — Antibiyotikler rutin olarak 24 aydan küçük, her iki kulağında enfeksiyon veya yüksek ateş olan bebeklere verilir. 24 aydan büyük ve hafif semptomları olan çocuklar antibiyotikle tedavi edilebilir veya genellikle antibiyotik olmadan hızlı bir şekilde iyileşip iyileşmediklerini görmek için gözlenir.
Antibiyotiklerin ishal ve döküntü gibi yan etkileri olabilir ve aşırı antibiyotik kullanımı bakterilerin tedavisinin daha zor (dirençli) olmasına yol açabilir. Direnç, belirli bir antibiyotiğin artık çalışmadığı veya bir dahaki sefere daha yüksek dozlara ihtiyaç duyulduğu anlamına gelir.
Gözlem — Bazı durumlarda, çocuğunuzun doktoru antibiyotiklere başlamadan önce çocuğunuzu evde izlemenizi önerecektir; Buna gözlem denir. Gözlem, antibiyotiklere ihtiyaç olup olmadığını belirlemeye yardımcı olabilir.
Şu durumlarda gözlem önerilebilir:
- Çocuk 24 aydan büyükse
- Kulak ağrısı ve ateş şiddetli değilse
- Çocuk daha önceden sağlıklıysa
Çocuğunuz antibiyotik alıyor veya gözlemleniyor olsun, ağrıyı hafifletmek için ağrı giderici ilaçlar verilmelidir.
Çocuğunuz antibiyotik tedavisi yerine gözlemleniyorsa, takip için 24 saat sonra doktorunuzu aramanız gerekir. Çocuğunuzun ağrısı veya ateşi devam ederse veya kötüleşirse, genellikle antibiyotik önerilir; çocuk iyileşiyorsa gözlem uygun olmaya devam edebilir.
Ağrı yönetimi — Rahatsızlığı azaltmak için ibuprofen (örnek marka adı: Pedifen) ve parasetamol (örnek marka adı: Calpol) dahil olmak üzere ağrı giderici ilaçlar kullanılabilir.
Tamamlayıcı ve alternatif tıbbi tedaviler — Kulak enfeksiyonlarını tedavi etmek için reklamı yapılan çok çeşitli tamamlayıcı ve alternatif tıbbi tedaviler vardır. Bunlar homeopatik, naturopatik, kayropraktik ve akupunktur tedavilerini içerebilir. Çocuklarda kulak enfeksiyonları için bu tedaviler önerilmez.
Dekonjestanlar ve antihistaminikler — Öksürük ve soğuk algınlığı ilaçları (genellikle bir dekonjestan veya antihistaminik içerir) çocuklarda iyileşmeyi hızlandırdığı veya kulak enfeksiyonlarının komplikasyonlarını azalttığı kanıtlanmamıştır. Ek olarak, bu tedavilerin tehlikeli olabilecek yan etkileri vardır. Kulak enfeksiyonu olan çocuklar için ne dekonjestanlar ne de antihistaminikler önerilmez.
Takip — Antibiyotik reçete edilse de reçete edilmese de çocuğunuzun belirtileri 24 ila 48 saat içinde iyileşmelidir. Çocuğunuz 48 saat sonra iyileşmezse veya herhangi bir zamanda kötüleşirse, tavsiye için doktorunuzu arayın. Antibiyotiklere başladıktan sonra bile ateş ve rahatsızlık devam etse de çocuk her gün iyileşmelidir.
İki yaşından küçük çocuklar ile dil veya öğrenme problemi yaşayanlar, kulak enfeksiyonu nedeniyle tedavi gördükten iki-üç ay sonra takip kulak muayenesi olmalıdır. Bu çocuklar konuşmayı öğrenmede gecikmeler için risk altındadır. Bu takip, sıvı toplanmasının (işitmeyi etkileyebilecek) çözülmesine yardımcı olur.
KULAK ENFEKSİYONU KOMPLİKASYONLAR
Timpanik membran yırtılması — Bir kulak enfeksiyonunun yaygın komplikasyonlarından biri, timpanik membran olarak da bilinen kulak tamburunun yırtılmasıdır (perforasyon). Timpanik membran, membran üzerine sıvı bastığında yırtılabilir, kan akışını azaltabilir ve dokunun zayıflamasına neden olabilir. Zar yırtıldığında acımaz ve birçok çocuk aslında daha iyi hisseder çünkü basınç serbest bırakılır. Neyse ki, timpanik membran genellikle yırtılmasından sonra, saatler ila günler içinde hızlı bir şekilde iyileşir. Kulak tamburunun yırtılması, bir kulak enfeksiyonunun antibiyotik tedavisi için bir göstergedir.
İşitme kaybı — Kulak zarının arkasında (efüzyon olarak adlandırılır) toplanan sıvı, kulak iltihabının ağrısı düzeldikten sonra haftalarca ila aylarca devam edebilir. Bir efüzyon, genellikle geçici olan işitme sorununa neden olur. Ancak sıvı devam ederse, öğrenme ve/veya konuşmaya engel olabilir.
Efüzyonlar genellikle herhangi bir tedavi olmadan zamanla iyileşir. Ancak efüzyon üç aydan fazla devam ederse çocuğun cerrahi bir işlemle tedaviye ihtiyacı olabilir. Tedavi kararı, efüzyonun çocuğun işitmesini ne kadar etkilediğine ve çocuğun öğrenme veya konuşma problemleri riskine dayanır.
Konuşma, işitme veya gelişimsel sorunları olan çocukların sıvı ve iletken işitme kaybı ile ilgili daha kötü sonuçları olabilir. Bu sorunları olmayan çocuklar için önerilen üç aylık zaman diliminden önce değerlendirilmelidir, çünkü daha erken müdahaleye ihtiyaç duyabilirler.
Efüzyon tedavisi olmayan çocuklar izlenmelidir. Bu, efüzyon geçene kadar her üç ila altı ayda bir kulak muayenesi ve işitme testi yapılmalıdır.
KULAK ENFEKSİYONUNU ÖNLEME
Bazı çocuklarda sık sık kulak enfeksiyonları gelişir. Tekrarlayan kulak enfeksiyonları altı ayda üç veya daha fazla enfeksiyon veya 12 ay içinde dört veya daha fazla enfeksiyon olarak tanımlanır. Tüm çocuklar için Amerikan Pediatri Akademisi tarafından önerildiği gibi pnömokok konjuge ve grip aşılarını yapmanın yanı sıra, çeşitli müdahaleler tekrarlayan enfeksiyon riskini azaltmaya yardımcı olabilir. Bunlar arasında tütün dumanından kaçınma, emzirme, sürekli düşük doz antibiyotikler (profilaksi olarak adlandırılır) ve/ veya tüplerin kulaklara cerrahi yerleştirilmesi sayılmalıdır.
Koruyucu antibiyotikler — Tekrarlayan kulak enfeksiyonları olan çocuklar bazen sonbahar, kış ve erken ilkbahar aylarında günlük antibiyotik önleyici bir rejimle tedavi edilir. Koruyucu antibiyotikler kulak enfeksiyonlarının sayısını azaltmaya yardımcı olsa da çocuğun enfeksiyon alması hala mümkündür. Uzun süre antibiyotik almanın standart antibiyotiklere dirençli bakterilere yol açma riski de vardır. Çocuğunuzun doktoru ile bu yaklaşımın potansiyel yararları ve riskleri hakkında konuşun.
Cerrahi — Bazı çalışmalar kulaklara timpanostomi tüpleri yerleştirmek için ameliyat olmanın tekrarlayan kulak enfeksiyonlarını önlemeye yardımcı olduğunu göstermektedir. Timpanostomi tüpleri orta kulaktan sıvı akmasını sağlar, orta kulağa hava verir, orta kulak ve kulak kanalındaki basıncı aynı tutar. Ancak bazı çalışmalar nükslerin önlenmesi için timpanostomi tüplerinin hiçbir faydasının olmadığını göstermektedir. Çocuğunuzun doktoruyla ameliyatın riskleri ve yararları hakkında konuşun.